Podcast • 18 januari 2021 • Mike Ptacek & Cis Scherpereel

Opleidingen op basis van games. Over G-learning met Mike Ptacek.

We praten in deze aflevering over spelenderwijs leren. Noem het gamification of – nog beter – game based learning. Mike Ptacek en Brecht Kets zijn hier meesters in en maken games voor bedrijven die hun medewerkers willen opleiden. Opgelet: na deze podcast zal je ànders nadenken over hoe je je personeel in jouw bedrijf beter kunt opleiden. Druk maar alvast op start.

Mike Ptacek was tot in 2017 docent in de richting Digital Arts en Entertainment aan Howest. In deze opleiding worden studenten klaargestoomd voor het creëren en ontwikkelen van games. Vandaag ontwikkelt hij zelf games voor bedrijven met zijn bedrijf Play it Safe.

Cis: Digital Arts en Entertainment – kortweg DAE – is een gelauwerde studierichting met internationale erkenning?

Mike: Inderdaad, we hebben een paar keer de Rookie Awards gewonnen. Dat is een wereldwijde competitie onder gamesscholen en we zijn daar een paar keer als winnaar uitgekomen. Zo’n bekroning als beste game opleiding wereldwijd voor een Vlaamse hogeschool is best wel mooi.

Ik vormde bij Howest trouwens al er al vrij snel een tandem met Brecht Kets. Zelf gaf ik meer artistieke en grafische vakken en Brecht de meer technische vakken. Samen gaven we het vak Game Projects waarbij we studenten van een pril idee tot een werkende game begeleidden. We waren echt heel complementair en ook qua karakter vulden we elkaar aan. Dat ontdekten we na tien jaar lesgeven. Op basis van die goede ervaringen heb ik samen met Brecht dan Play it Safe opgericht.

Cis: Games maken lijkt heel leuk om doen, maar het vergt toch wel enkele sterk uiteenlopende vaardigheden. Zowel artistiek als qua development. Is dat niet sowieso moeilijk om die samen in één persoon terug te vinden?

Mike: Klopt. Er komt heel veel samen. Het is niet omdat je graag met een auto rijdt of een goede piloot bent dat je weet hoe die techniek werkt. Je moet dus ook weten wat er zicht onder de motorkap afspeelt. Bij ons rijden we zelfs niet alleen met de wagen, we maken die wagens ook uiteindelijk zelf.

De driver om Engels te leren

Cis: Je was van kindsbeen al een gamer. Wat moet ik me daarbij voorstellen? Welk tijdperk was dat dan als kind?

Mike: Ik ben van ‘75, dus mijn eerste computer was de Commodore 64. Zoals velen, denk ik. Mijn eerste game-ervaring was ergens eind jaren tachtig. Toen al voelde ik aan dat je met games alles kon leren. 

Eén van die spelletjes was Dracula. Het was een avonturenspel waarin ik vampieren moest verslaan. Het spel was voornamelijk tekstueel met nauwelijks grafische elementen en het was bovendien in het Engels. In die tijd was er ook geen internet. Ik zat daar dus daar achter die computer en ik wou heel graag dat spannend verhaal verder maken. 

Die situatie wordt in gamification de “driver” genoemd. Om ver te geraken moest ik Engels lezen en schrijven. Bijgevolg lag er een woordenboek Engels Nederlands naast mij. Die lag daar niet omdat ik Engels wou leren maar omdat ik verder wou geraken in het verhaal en de game ervaring.

“Ik leerde Engels om daardoor verder te geraken in het spel. Dàt was mijn driver.”

Twee zaken kwamen dus samen. Het Engels ging er als zoete koek in omdat het nodig was voor het spel. Ik was dertien jaar in een tijd zonder internet… Voor een cursus Engels ging je me niet kunnen overtuigen toen. Maar via een game: geen probleem!

Wat is Greygin?

Cis: Begin 2017 richtte je Greygin op. Wat is Greygin?

Mike: Binnen Greygin ontwikkelden we dus Play it Safe, wat dan weer ons op games gebaseerd leerplatform is, waarmee we mensen kunnen opleiden. Aanvankelijk was dit door een vraag rond veiligheid en preventie. Nu zijn we al breder gegaan.

“Greygin staat eigenlijk voor de grijze (Grey) en de rosse (Ginger). Dat zijn onze respectievelijke haarkleuren. Dus ook op dat vlak zijn we complementair.”

Greygin is dus ontstaan uit een onderzoeksproject aan de games opleiding van Howest. Brecht en ik werkten daar ook aan mee. De context was een ziekenhuis omgeving en daarbinnen moesten elk jaar opnieuw dezelfde opleidingen worden voorzien. De deelnemers waren zorgpersoneel, dokters, huispersoneel, techniekers, enz.. Elk jaar opnieuw de brand procedures uitleggen. De vraag was dus evident: kunnen we daar geen tool voor ontwerpen? Liefst iets grafisch, iets dat echt gemakkelijk kennis overdraagt. Uit die kans is het ontstaan. 

En uiteraard geldt dit niet enkel voor de zorgsector en over brandveiligheid, maar evengoed rond algemene veiligheid of ergonomie in een fabrieksomgeving. Het idee werd dus verder opengetrokken en dit bracht ons bij de uitbouw van een leerplatform dat mensen op basis van games een en ander aanleert.

Is game based learning echt efficiënter?

Cis: Vele malen efficiënter dan het klassikaal aanleren van die zaken?

Mike: Mensen worden in het bedrijfsleven nog heel vaak op de klassieke manier kennis bijgebracht. Met powerpoints en video’s eventueel. Maar telkens door fysiek af te spreken in een klaslokaal. Vreemd toch, als je daarover nadenkt.

Onderzoek uit het einde van de jaren ‘60 toonde toen al aan dat van wat je leest, je slechts 10 procent onthoudt en van wat men hoort 20 procent. Dat is veel te weinig. Maar met games verhoog je de interactie zodanig dat de kennisoverdracht 80 tot 90 procent bedraagt. Dat is dus niet een klein beetje meer.

“Met games heb je een kennisoverdracht van 80 tot 90 procent.”

Cis: Heeft dat ook te maken met de aandachtsboog die bij velen tegenwoordig danig kort is geworden?

Mike: Onder andere. Mensen lezen gewoon niet graag meer als het gaat om kennis opdoen. We hebben dat ook ondervonden in die 10 jaar lesgeven. We kunnen onze volle aandacht er niet bij houden. Onze hersenen kunnen dat niet meer aan.

Daarom zorgen wij in onze leergames voor zeer korte en behapbare stukjes informatie. Dat blijkt veel efficiënter dan in één dag alles door de strot te duwen. 

“Beter 100 momentjes van 5 minuten dan één moment van een volle dag.”

Cis: Wie zijn jullie klanten die van jullie game based learning ervaring gebruik maken?

Mike: Dat gaat zeer breed en in verschillende sectoren. In de retail werken we voor Lidl en Delhaize bijvoorbeeld. Recticel is dan weer een typische productie omgeving. Sint-Blasius, stad Kortrijk of OCMW Kortrijk zijn dan weer eerder in de zorgverlening of personeelszaken. 

Allemaal hebben ze gelijkaardige uitdagingen om al de medewerkers kwalitatief opgeleid te krijgen. Dat is vaak logistiek uitdagend, want die mensen zitten op verschillende locaties, spreken verschillende talen, zitten in verschillende uurroosters ingeboekt, enzovoort.

Het belang van een goed businessplan

Cis: Jullie zijn bekroond met de Bizidee Award. In het verslag las ik het volgende: “Een sterke uitwerking van het businessplan met reeds concrete piloten in de markt, in combinatie met een stevige ambitie om de YouTube te worden van game based learning maakte dit dossier tot een winnaar”. Het werd echt wel bejubeld dat het businessplan wel heel goed in elkaar zat.

“Het is onze missie om de YouTube van game based learning te worden.”

Mike: Ja, dat is fijn om te horen. Dat was in het begin inderdaad een moeilijke noot om te kraken. Als starter drijf je voor een groot stuk op je enthousiasme en geloof, maar ik kan alle starters aanbevelen om genoeg tijd te besteden aan je businessplan. Zoals je ziet werpt het zijn vruchten af. Je kan je businessplan op verschillende plaatsen gebruiken, zowel om investeringen op te halen als om wedstrijden te winnen .

Wij lieten ons hiervoor begeleiden. Starters moeten alle middelen grijpen die ze daarvoor kunnen krijgen, vind ik. Bij Startit@KBC zijn we gestart en ook via Voka Bryo heeft ons heel wat bijgebracht. We kregen ondernemerschap ook niet mee uit de schoolbanken en het besef dat je weinig afweet van een bedrijf runnen duikt wel eens op. Maar ook hier is het een pluspunt dat Brecht en ik zo complementair zijn.

We deden ook het traject bij Imec istart en het gevolg was dat zij zich ingekochten in Play it Safe. Deels met kapitaal en deels met een begeleidingstraject van een tiental lessen door experts. Dat gaat echt van marketing tot sales tot productieplanning. Hoe moet je bepaalde zaken gaan aanpakken? Dat was echt een rush aan informatie.

Zelf games maken en bestaande games personaliseren

Cis: Even terug de sprong naar het Bizidee verslag waarin gesteld werd dat jullie de YouTube van game based learning wilden worden. Hoe ver staat het er mee?

Mike: Ondertussen hebben we het al gebombardeerd tot de Netflix van game based learning. We hebben alvast al heel wat stappen gezet maar uiteraard valt nog veel te groeien. Ik denk aan een platform waar op termijn ook derde instanties content voor gaan kunnen maken. Net zoals op YouTube en Netflix. Dat is wat we willen worden en dat is ook heel erg schaalbaar.

Cis: Wat is precies het platform Play it Safe? Als je dat wil opschalen en andere aanbieders willen op het platform krijgen, wat moeten die aanbieders doen? Wat kan ik zelf met Play it safe? Als ondernemer bijvoorbeeld?

Mike: Een gemakkelijke vergelijking is de app store van Apple. Apple creëerde ook zelf eerst content om in die app store aan te bieden en vervolgens kwamen apps van derde partijen op het platform en de bal ging aan het rollen.

Ook ons platform zetten we mondjesmaat open voor third party developers. Dat wordt in de volgende jaren uitgewerkt. Dus in die zin zijn we niet gewoon een oplossing, maar ook een platform dat constant meer en meer gaat aanbrengen. Met kennis – rond veiligheid bijvoorbeeld – die door experts worden aangebracht.

Cis: Kan ik dan als veiligheidsverantwoordelijke op het platform een game samenstellen?

Mike: Daar gaan we op termijn naartoe. Nu maken wij de games nog zelf. Stap voor stap maken we fragmenten dynamischer. Bij een brandopleiding kan je als veiligheidsverantwoordelijke een aantal opties instellen op het portaal. Heb je rode knoppen in je bedrijf om alarm te slaan? Ja of nee. Heb je een intern noodnummer? Ja of nee. Welke blustoestellen heb je? Moet ik naar de evacuatie punt gaan? Ja of nee? En op die manier kan je eigenlijk het avontuur al gaan boetseren of sculpturen naar je wensen.

“Je kan het avontuur boetseren of sculpturen naar je eigen wensen.”

Maar in de toekomst gaat de veiligheidsverantwoordelijke zijn of haar verhaal meer en meer zelf kunnen schrijven. Dan gaat die bijvoorbeeld een bestaande brandsituatie openklappen en die aanpassen naar de eigen noden. Dan heeft hij een persoonlijke opleiding op maat.

Cis: De grafische setting en de omgevingen waarin zich dat allemaal afspeelt zijn helemaal jouw ding. Zijn dat ook zaken die dan aanpasbaar zijn? Of gaat het enkel om de flow of het scenario?

Mike: In de eerste plaats inderdaad de flow van het scenario. We bieden een reeks type-omgevingen aan en onderzoek heeft ook wel aangetoond dat je niet per se in jouw eigen omgeving moet gaan trainen. We bouwen dus niet per se de eigen kantooromgeving na. Dat heeft geen meerwaarde.

We laten in de eerste plaats toe om het avontuur te kunnen samenstellen. Misschien dat er in de toekomst ook wel mogelijkheden gaan zijn om de omgeving aan te passen, wie weet.

Maar in elk geval: de inhoud van de opleiding primeert. De rest moet zo eenvoudig mogelijk zijn en zo laagdrempelig mogelijk. Dat is cruciaal. Het zijn games die moeten kunnen gespeeld worden door mensen nog nooit een game gespeeld hebben. Dat gaat inderdaad van arbeiders tot verplegers tot keukenpersoneel. Dat moet gewoon zijn van pick-up en play. Zowel voor wie het spel speelt als voor wie het spel samenstelt.

Het verschil tussen game based learning en e-learning

Cis: Je hebt het zelf heel bewust over game based learning en geen e-learning. Wat is er fout aan e-learning?

Mike: Wel, e-learning bestaat al 15 tot 20 jaar en is in veel gevallen nog vrij passief

“Je krijgt teksten, video’s of slides voorgeschoteld die je moet lezen. Als je geluk hebt, wordt al een keer een vraagje gesteld. Al een eerste stap naar interactiviteit, maar met game based learning (of G-learning) gaan we veel verder dan dat.”

Zoals met mijn Dracula spel gaan we de mensen onderdompelen in een verhaal dat zeer interactief is, waar mensen kunnen ontdekken, proberen en ook falen. Op basis daarvan krijgen ze puntjes en kunnen ze collega’s verslaan of er mee samenwerken.

Dat ontbreekt bijna volledig in e-learning.

En dat zijn allemaal zeer belangrijke facetten van het leerproces. Zelf dingen ontdekken en dingen proberen in een sterk visuele omgeving. Dat is toch een totaal andere beleving in game based learning.

Quotering is belangrijk

Cis: Zijn scores altijd belangrijk en worden die ook altijd gedeeld?

Mike: Sommige klanten willen bewust voorzichtig omspringen met het delen van scores. Dat kan bijvoorbeeld ook als optie bepaald worden per klant. Een score kan tegelijk een driver zijn om beter te doen dan anderen dus beter te scoren in een opleiding. Competitiviteit werkt. Of je werkelijk punten moet laten zien is een andere vraag. Misschien is het eerder een waardenschaal van groen naar rood. Geen probleem.

Maar goed, het gaat uiteindelijk over iets aanleren. Over veiligheid. Daarbij wil de klant ook wel meten hoe het met die kennis gesteld is. 

“Die inzichten en scores zijn belangrijk om te bepalen bij wie en waarover bijkomend moet gewerkt worden aan die kennis. Zonder die inzichten doe je maar wat.”

Door juist wel die scores te zien, krijgt men inzicht geven in de preventiekennis van het personeel. Dat zorgt ervoor dat men die opleidingsbudgetten veel gerichter kan inzetten. Wat toch een heel groot voordeel is.

Welke bedrijven kunnen G-learning gebruiken, en waarvoor?

Cis: Duiken er intussen ook andere thema’s op, naast veiligheidsopleidingen?

Mike: Ja, er zijn heel wat zaken die moeten aangeleerd worden. Er was een vraag om interne communicatie te faciliteren met games en ook het opzetten van virtuele events kwam aan bod. Ook onboarding is interessant. Denk maar aan instructies ter voorbereiding van de eerste werkdag. Ook herkennen en omgaan met burn-out is een van de thema’s.

Cis: Wat zijn vooral de drempels die potentiele klanten ervan weerhouden om games in te zetten?

Mike: Sommige klanten zijn er misschien nog niet klaar voor, bijvoorbeeld omdat ze bij manier van spreken nog maar net de ponskaarten hebben afgeschaft. Dan weet je dat de infrastructuur nog niet optimaal zal zijn. Het is dus sterk afhankelijk van de bedrijfscultuur.

Cis: Is er naast die technologische voorzieningen ook geen behoefte aan een ambassadeur die niet continu de medewerkers prikkelt om te vermijden dat het enthousiasme wegsmelt na de euforische start van zo’n game?

Mike: Een ambassadeur aan boord is zeker waardevol. Het is ideaal als alle teamleiders er in kunnen werden betrokken, want die moeten het aan hun medewerkers doorgeven. Maar tegelijkertijd zorgen wij er voor dat je leerervaring van die orde is dat je aangespoord wordt om terug te komen en verder te spelen. Zo blijft de retentie hoog.

Dit is uiteraard iets wat uit de commerciële games komt. Die zitten vol met psychologische trucjes. Hoe kan ik iemand zo lang mogelijk in mijn game houden? Wil men ophouden? In die commerciële wereld wordt dat gebruikt om mensen bloot te stellen aan reclame en om hen geld te laten uitgeven. Wij gaan die techniek gebruiken om mensen meer met veiligheid te laten bezig zijn omdat ze er bewust zelf voor kiezen.

Levens redden met Play it Safe

Cis: Heb je er al een zicht op hoeveel levens je gered hebt tot nu toe?

Mike: Eén van onze dromen is dat er ooit in de krant zal staan: “Het leven van Jan werd gered door een persoon die de procedure met een game heeft aangeleerd”. Natuurlijk hebben we niet al de data van de bedrijven, maar ik vermoed dat we toch hier en daar al wel een zieltje gered hebben of iemand geholpen hebben.

“Het is onze missie om levens te redden met games.”

Cis: Jullie hebben ook een Corona game ontwikkeld. Is Corona een gedroomde context om game based learning op de kaart te zetten?

Mike: Voor ons was dat natuurlijk een opportuniteit om in de kijker te lopen, maar tegelijkertijd ook onze maatschappelijke ambitie om iets bij te dragen. Als we rondom ons keken merkten we dat heel veel mensen waren gewoon niet op de hoogte waren van de regels.

Met een gratis game op ons leerplatform hebben we toch 40 tot 45 duizend inschrijvingen gehad. Dat heeft dus heel veel mensen bereikt. Zowel jong als oud. Dat voelt als ons maatschappelijk steentje bijdragen.

Dat er onderweg inhoudelijk heel wat aanpassingen gingen komen aan die regels was meteen ook een goede test voor de flexibiliteit van onze game oplossing. Tegelijk steeg ook door die vernieuwing van de regels de nood voor onze oplossing. Op basis van die ervaringen ontwikkelden we de nodige modules en nu hebben we die voor ons platform.

Cis: Het corona game is beschikbaar in 3 talen, maar andere B2B games – zoals voor Recticel – zijn in 18 talen beschikbaar. Is de taalgevoeligheid louter tekstueel of zijn er ook auditieve verschillen tussen taalversies?

Mike: De game voor Recticel gaat inderdaad naar 20 landen in 18 talen. Het leuke is dat ons platform taalagnostisch gebouwd is. Dus een taal toevoegen betekent enkele zinnen vertalen en een taal-vlagje toevoegen. Dat is het eigenlijk.

Momenteel werken we nog niet met gesproken versies. Dat zal in de toekomst wel zo zijn.

Waar jeukt de toekomst?

Cis: Mike, jullie bouwen aan een heel leuk parcours, met een mooie ethische context ook, vind ik. Levens redden met games. We vragen onze gasten ook altijd waar de toekomst precies jeukt, want daar gaat het om. Waar jeukt voor jou de toekomst?

Mike: Het platform veel groter kunnen maken. Dat we zeer veel content kunnen gaan aantrekken en dat we eigenlijk met games eender wat kunnen aanleren aan andere mensen. Ik wil ook graag echt internationaal gaan groeien.

Cis: Ik vermoed dat er enkel leuke en uitdagende projecten op jullie af komen vanuit die B2B wereld rond game based learning. Ik zou zeggen, laat die toekomst maar gerust jeuken en pak die uitdagingen aan als ze zich aandienen.

Goe bezig, Mike, Brecht en het team bij Play it Safe. Bedankt voor dit gesprek.